یوسف‌رضا گیلانی برای تثبیت جایگاه اسلام‌آباد در گفتگو‌های صلح بین طالبان و آمریکا در قطر، به دوحه سفر کرده‌است.

یوسف‌رضا گیلانی، نخست‌وزیر پاکستان، بلندپایه‌ترین مقامی است که برای تثبیت جایگاه اسلام‌آباد در گفتگو‌های صلح بین طالبان و آمریکا در قطر، سفر سه‌ روزه خود را به این کشور شروع کرده‌ است.

وزارت خارجه پاکستان هدف اصلی این سفر را جلب همکاری این کشور غنی خلیج فارس در بخش انرژی، تجارت و استخدام کارگران پاکستانی اعلام کرده، اما مقام‌های پاکستانی می‌گویند که صحبت درباره سرنوشت طالبان و روند آشتی ملی افغانستان هم در صدر برنامه نخست وزیر گیلانی قرار دارد.

به دبنال برخی از مذاکرات بین مقامات آمریکایی و طالبان، قرار است در دوحه، پایتخت قطر، دفتری برای طالبان ایجاد شود. تعدادی از مقامات طالبان به این کشور رفته اند اما هنوز این دفتر بطور رسمی باز نشده است.

پاکستان هیچ‌گاه از تماس‌های اخیر آمریکا با طالبان برای پیدا کردن راه‌حل صلح‌آمیز برای بحران ناامنی در افغانستان، بی‌خبر نبوده‌ است. اما به نظر می رسد که افغانستان دست کم در مراحل اولیه از این مذاکرات اطلاع چندانی نداشتند.

شاید به همین دلیل بوده است که در حالی‌که افغانستان خشمگین از دور ماندن از روند گفتگوها در قطر، خالد ذکریا، سفیر خود در دوحه را به کابل فراخواند، پاکستان، ژنرال شجاع پاشا، رئیس سازمان نیرومند اطلاعات ارتش (آی.اس.آی) را در همان آغاز گفتگوها به دوحه فرستاد تا با همکاران آمریکایی و قطری خود گفتگو کند.

به گفته تحلیل‌گران، مأموریت ژنرال پاشا به قطر، اشراف و تسلط ارتش پاکستان درباره همسایه غربی این کشور را به‌رخ می‌کشد که اکنون صرف نظر از اختلاف‌های درونی، حکومت غیرنظامی پاکستان را هم در این مورد با خود همنوا کرده‌است.

سیاست ارتش پاکستان در قبال افغانستان "هند-محور" است و گسترش سایه دهلی بر سیاست افغانستان را همواره برای خود خطرناک می‌پندارد.

سیاست ارتش پاکستان در قبال افغانستان "هندمحور" است

برای پاکستان گروه‌های اسلامگرا که عمدتا در مدارس دینی در این کشور فرا گرفته‌ اند، دوست استراتژیک به‌حساب می‌آیند و بودن آنها در قدرت، بخشی از نگرانی این کشور را از نفوذ هند بر طرف می کند.

پاکستان می‌پذیرد که سازمان استخبارات (اطلاعات) این کشور با شورشیان افغان تماس‌هایی دارد و توجیه می‌کند که این ارتباطات برای سازمان‌های جاسوسی امری غیرمعمولی نیست.

از این رو، بر اساس گزارش‌ رسانه‌های آمریکایی، اسلام‌آباد نه تنها مانع سفر تعدادی از نمایندگان طالبان از پاکستان به قطر برای گفتگو با آمریکا نشده، بلکه زمینه انجام چنین سفری را هم فراهم کرده‌است.

در حالی‌که دو سال پیش، در همین ماه فبروری (فوریه) بود که نیروهای امنیتی پاکستان ملا عبدالغنی برابر، فرد شماره دوم گروه طالبان را در شهر کراچی بازداشت کردند. بعدا مقام‌های افغان افشا کردند که آقای برادر به‌دور از چشم پاکستان تماس‌هایی را با دولت افغانستان برقرار کرده بود.

حالا اگر فرض کنیم که سازمان اطلاعات پاکستان به "دیپلمات‌های طالبان" کمک کرده که پشت میز مذاکره با آمریکایی‌ها بنشینند، آیا این به معنای پشتیبانی اسلام‌آباد از مذاکرات صلح افغانستان است؟

چند دیپلمات مستقر در اسلام‌آباد که نمی‌خواهند نامشان افشا شود، می‌گویند که موضع‌گیری تازه پاکستان برای کمک به برنامه صلح افغانستان، در اثر فشار آمریکا صورت گرفته‌است. آمریکا بعد از یازده‌ سال جنگ نفس‌گیر با شورشیان افغان، به‌شدت به‌دنبال پیدا کردن راه‌حل خاتمه دادن به این بحران است.

"پاکستان فقط شاخه ملا‌محمد عمر گروه طالبان را برای مذاکره با آمریکا آماده کرده‌ است"

این دیپلمات‌ها اما با تردید به اراده پاکستان در این خصوص نگاه می کنند و می‌گویند که پاکستان فقط شاخه ملا‌محمد عمر گروه طالبان را برای مذاکره با آمریکا آماده کرده‌ تا دیده شود چقدر منافع این کشور در نتیجه این مذاکرات تامین می‌شود و اگر این گروه خلاف میل پاکستان گام‌ بردارد، شاخه دیگر این گروه به رهبری مولوی معتصم همچنان "به نیابت از اسلام‌آباد" به جنگ در افغانستان ادامه خواهند داد.

هرچند دولت پاکستان رسما می‌گوید که از برنامه آشتی در افغانستان، که به‌رهبری افغانها باشد، حمایت می‌کند و اسلام‌آباد تنها "نقش کمک کننده" در گفتگوهای صلح دارد و "بدون مداخله در امور داخلی افغانستان" و به خواست دولت افغانستان، از این توانایی استفاده خواهد کرد.

اما هنوز در مورد رویکرد جدید پاکستان در قبال روندی که در قطر شروع شده است، سوالات بی پاسخ زیادی وجود دارد.